Podstawowe informacje:
Miasto powiatowe (około 12 600 mieszkańców) powstało w 1951 r. z połączenia Golubia położonego na prawym brzegu Drwęcy i Dobrzynia na lewym. Ośrodek turystyczny. Przepływająca przez miasto rzeka jest znanym szlakiem kajakowym.
Historia:
Pierwsza wzmianka o Golubiu pochodzi z 1254 roku. Na przełomie XIII i XIV w. Krzyżacy wznieśli tu zamek i dokonali lokacji miasta na prawie chełmińskim.
Rozwój miasta przerywany był wojnami polsko-krzyżackimi. W 1466 r. powrócił do Polski. Największy rozwój nastąpił w 1 ćwierci XVII w., kiedy starościną golubską była Anna Wazówna, siostra króla Zygmunta III. Zniszczenia spowodowały wojny szwedzkie. Po I rozbiorze Polski Golub znalazł się w zaborze pruskim i został oddzielony granicą od swojego przedmieścia. Wówczas to Przedmieście Golubskie usamodzielniło się, w 1789 r. otrzymało prawa miejskie (straciło je w okresie międzywojennym) i nazwę Dobrzyń. W 1. 1807-15 oba miasta wchodziły w skład Księstwa Warszawskiego, a później Golub powrócił do zaboru pruskiego, Dobrzyń zaś znalazł się w rosyjskim. Granicę stanowiła Drwęca.
Ciekawe miejsca:
Historie obu części obecnego miasta widać w ich rozplanowaniu, zabudowie i atrakcyjności turystycznej. Wokół Golubia zachowane są fragmenty murów obronnych z XIV-XV w.
W rynku godny uwagi parterowy dom podcieniowy z 1771 roku (w pn.-zach. narożniku). Opodal gotycki kościół św. Katarzyny z 1 połowy XIV wieku, później kilkakrotnie przebudowywany. Wyposażenie wnętrza głównie barokowe z XVII-XVIII w. W ołtarzu głównym z 1640 r. znajduje się gotycka Pięta z 1 poł. XV w. Zachowane są również fragmenty późnogotyckiej polichromii z pocz. XVI w.
Nad miastem góruje bryła golubskiego zamku gotyckiego z XIV-XV w. Przebudowano go (m.in. dodano attykę) w okresie późnego renesansu w latach 1616-23 w związku z przeznaczeniem na rezydencję Anny Wazówny. Zniszczenia przyniosły wojny szwedzkie i popadł w ruinę w XIX w. Odbudowany został w latach 1959-69. Mieści się w nim obecnie m.in. muzeum regionalne prezentujące zbiory etnograficzne, kopie militariów z czasów bitwy Grunwaldem oraz modele XVII-wiec. dział. Jedynym godnym uwagi zabytkiem w Dobrzyniu jest klasycystyczny kościół św. Katarzyny z 1823 r. W ołtarzu głównym gotycki krucyfiks z 2 poł. XIV w., a na zasłonie obraz św. Katarzyny z XIX w. pędzla Wojciecha Gersona.
Zamek jest miejscem corocznych, odbywających się w listopadzie, międzynarodowych konkursów krasomówczych dla przewodników PTTK i dla młodzieży. Do tradycji należą tez bale zwane „Sylwestrami sław”. Na każdej z imprez pojawia się ,duch” Anny Wazówny, Wieść niesie, ze tak ukochała ona zamek golubski, że co noc przybywa nań sprawdzić, czy jakaś krzywda się nie dzieje. Corocznie w lipcu na błoniach pod zamkiem organizowane są międzynarodowe turnieje rycerskie.
W pobliżu:
Szafarnia, wieś, w której w 1824-25 dwukrotnie przebywał u rodziny Dziewanowskich Fryderyk Chopin. Na miejscu d. dworu Ośrodek Choipnowski z ekspozycją poświęconą kompozytorowi. Tu odbywają się m.in. Międzynarodowe Konkursy Pianistyczne dla Dzieci i Młodzieży.
Płonne – wieś, w której w latach 1925-28 przebywała Maria Dąbrowska i gromadziła materiały do swojej powieści „Noce dnie”, W miejscowej szkole niewielkie muzeum biograficzne pisarki. Przed szkołą poświęcony jej pomnik.
